پساب های صنعتی می توانند منبع اصلی آلودگی محیط زیست باشند. انواع تصفیه فاضلاب صنعتی به منظور استفاده مجدد یا قبل از تخلیه به محیط زیست باید حتما تصفیه شود. اکثر کارخانجات صنعتی فاضلاب را با موادی از قبیل سرب، جیوه، کادمیوم و کروم، مواد سمی، ترکیبات نیتروژن دار ، ضایعات، مواد آلی و معدنی مختلف، روغن ها، فرآورده های نفتی، روان کننده ها، مواد شیمیایی و غیره تولید می کنند. که مواد رایج موجود در فاضلاب صنایع مختلف هستند.
عوامل مهم در انتخاب روش های تصفیه آب صنعتی
روشهای زیادی برای تصفیه آب صنعتی در سراسر جهان وجود دارد و چندین فاکتور مهم برای انتخاب بهترین روش وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:
میزان چربی و ذرات کلوئیدی در فاضلاب
میزان یون های سمی مانند روی، نیکل، کادمیوم
مقدار مواد جامد معلق در فاضلاب و اندازه آنها
سطح تجدید ناپذیر فاضلاب صنعتی
پارامترهای مانند BOD، COD، TSS و PH
انواع مواد آلی و معدنی در فاضلاب
کیفیت متفاوت فاضلاب خروجی با توجه به استفاده مجدد یا ورود به طبیعت
فرآیندهای مختلف تصفیه فاضلاب صنعتی
تصفیه فاضلاب چه زمانی که به صورت مصنوعی و در تصفیه خانه و یا به صورت طبیعی و خود به خود انجام شود به سه روش فیزیکی،شیمیایی و بیولوژیکی انجام می شود.
تصفیه فاضلاب صنعتی با استفاده از فرآیند لجن فعال با هوادهی گسترده
این روش پرکاربردترین روش تصفیه فاضلاب می باشد. با استفاده از آن، میکروارگانیسم های معلقی که رشد می کنند، مواد موجود در فاضلاب را تجزیه می کنند. در این روش فاضلاب شهری یا فاضلاب صنعتی در معرض هوا قرار می گیرد. در این روش لجن تولید شده ته نشین شده و بخشی از آن به مخزن هوادهی بازگردانده می شود. هوادهی را می توان با هواسازهای روی سطح یا دیفیوزهای زیر آب ارائه کرد. هواکش های سطحی را می توان به صورت افقی در حوضچه،یا به صورت عمودی و شناور نصب کرد. دیفیوزرهای زیر آب ثابت یا معلق هستند.
تصفیه فاضلاب صنعتی به روش (SBR)
این روش شامل یک چرخه پنج مرحله ای است: پر شدن، واکنش، ته نشینی، تخلیه و رکود. در طی واکنش، اکسیژن از طریق یک سیستم هوادهی اضافه می شود. در این مرحله باکتری ها مواد آلی را مانند سیستم های لجن فعال اکسید می کنند. پس از آن، برای حل شدن لجن ،هوادهی متوقف می شود. در مرحله بعد آب و لجن جدا شده و لایه بالایی از محفظه واکنش تخلیه می شود. بسته به مقدار لجن تولید شده، ممکن است مقداری لجن نیز تخلیه شود. پس از آن مخزن با فاضلاب جدیدی پر می شود.
در این سیستم حداقل دو مخزن مورد نیاز است زیرا جریان های ورودی بعدی باید در طول عملیات جمع آوری شوند. سیستم های کوچک فقط می توانند یک مخزن را پیاده سازی کنند. در این صورت باید جریان ورودی در یک حوضچه حفظ شود یا در ته مخزن تخلیه شود این روش برای جریان های کم مناسب هستند زیرا اندازه هر مخزن با مقدار فاضلاب تولید شده در حین تصفیه در مخزن دیگر تعیین می شود.
تصفیه فاضلاب صنعتی به روش (RBC)
فرآیند RBC اجازه می دهد تا فاضلاب با مواد آلی مخلوط شود تا آلاینده ها را از فاضلاب قبل از تخلیه به محیط حذف کند. فرآیند RBC اغلب برای تصفیه بیولوژیکی فاضلاب صنعتی مناسب است. این روش ساده تر از لجن فعال است زیرا نیازی به بازیافت ضایعات نیست. از مزایای این فناوری می توان به زمان تماس طولانی تر، نرخ فیلتراسیون بالاتر نسبت به فیلترهای معمولی با سرعت بالا و حساسیت کمتر اشاره کرد. فاضلاب شهری نباید مستقیماً وارد سیستم RBC شود. مخازن ته نشینی اولیه برای حذف ذرات درشت و معلق و همچنین چربی قبل از فرآیند RBC مورد نیاز هستند.
تصفیه فاضلاب صنعتی به روش چربی زدایی ثقلی (API)
این روش معمولاً برای تصفیه فاضلاب پالایشگاههای نفت، پتروشیمیها و پسابهای صنعتی که پسابهای روغنی تولید میکنند، استفاده میشود. جداکننده های API معمولاً اولین و مهمترین مرحله در تصفیه فاضلاب پالایشگاهی هستند. وظیفه اصلی جداکننده API حذف روغن اضافی و مواد جامد معلق از پساب پالایشگاه قبل از فرآیندهای بعدی تصفیه فاضلاب است.
تصفیه فاضلاب صنعتی به روش چربی زدایی با صفحات مورب (CPI)
فاضلاب صنعتی تولید شده از تاسیسات تولید نفت و گاز اغلب به یک سری مراحل تصفیه برای حذف روغن و مواد جامد موثر نیاز دارد. این سیستم شامل صفحات موازی است که تعداد و زاویه این صفحات به جریان فاضلاب صنعتی و ویژگی های کیفی آن بستگی دارد.
تصفیه فاضلاب صنعتی به روش شناورسازی با هوای محلول (DAF)
این روش از نوع تصفیه فیزیکی است که برای جداسازی ذرات جامد یا مایع از فاز مایع استفاده می شود. جداسازی با وارد کردن حباب های کوچک گاز (معمولاً هوا) به فاز مایع انجام می شود. حباب های هوا به ذرات جامد می چسبند و نیروی حباب های گاز آنقدر زیاد است که باعث بالا آمدن ذرات به سطح می شود. به این ترتیب، ذرات با چگالی بالاتر از مایع به سطح می روند.
تصفیه فاضلاب صنعتی به روش (MBR).
از دیگر روش های تصفیه بیولوژیکی و هوازی فاضلاب می توان به MBR اشاره کرد. مراحل کار این روش شباهت زیادی به روش های لجن فعال دارد و تنها تفاوت آن در عدم استفاده از حوضچه های ته نشینی است. در واقع جداسازی لجن در این روش با کمک فیلتر مخصوص انجام می شود. غشاها و فیلترهای در نظر گرفته شده در این کار قادر به جداسازی ذرات 0.1-0.4 میکرومتری از فاضلاب تصفیه شده هستند.
تصفیه فاضلاب صنعتی غیر هوازی
فاضلاب در این روش از لایه های لجن دانه ای عبور می کند. در این مرحله واکنشی بین مواد آلی موجود در فاضلاب و میکروارگانیسم های موجود در لایه لجن رخ می دهد و منجر به ایجاد بیوگاز می شود. گازهای تولید شده از بالای مخزن خارج می شوند. نام دیگر این روش پتوی لجن فعال بی هوازی است.برای تصفیه فاضلاب نساجی از این روش استفاده می شود.