هوای مرطوب در محل زندگی ما علاوه بر ایجاد احساس گرما، آسیب های فراوانی را به دنبال دارد. از مشکلاتی که سلامتی ما را در مواجهه با هوای بسیار مرطوب تهدید می کند می توان به خستگی، سردرد، گرمازدگی، بد خوابی، خطرات آفات و حشرات، کپک، آلرژی، تشدید آسم، افزایش فشار خون و مشکلات تنفسی اشاره کرد. همچنین آسیب دیدن لوازم الکترونیکی، درب و پنجره، رنگ و کاغذ دیواری ها از دیگر معضلات رطوبت مازاد به شمار می آید. به همین منظور ما برای بهبود سلامتی و افزایش کیفیت زندگی به حذف این رطوبت مازاد نیازمندیم. انواع رطوبت گیر را می توان بر اساس کاربرد و محل استفاده تقسیم بندی کرد که در ادامه آنها را بررسی می کنیم.
رطوبت گیر چیست؟
به طور کلی این تجهیزات رطوبت اضافی را از هوا خارج و آن را کاهش می دهند. معمولا از آنها برای کنترل رطوبت نسبی، از بین بردن کپک و جلوگیری از رشد آنها، کاهش خوردگی و بهبود کیفیت زندگی استفاده می کنند.
چه زمانی به رطوبت گیر نیاز داریم؟
در زمان مواجهه با کپک ها روی دیوار ها، سقف ها، لباس ها و مبلمان یا افزایش علائم آلرژی مانند سرفه یا آبریزش بینی در بین افراد یا افزایش آفات و حشرات موزی در خانه ها باید از آنها استفاده کرد.
انواع رطوبت گیر بر اساس کاربرد:
دو نوع اصلی رطوبت گیر شامل مبرد و خشک کننده است؛ تفاوت این دو در روش حذف رطوبت از هوای اطراف است.
رطوبت گیر مبرد:
زمانی که رطوبت مطلق به یک سطح خنک برخورد می کند، آب متراکم می شود. رطوبت سازهای مبرد از صفحه فلزی خنک شده یا سیم پیچ تبخیر کننده برای جمع آوری میعان استفاده می کنند. این نوع از یک چرخه ی تبرید برای جمع آوری آب استفاده می کند و به عنوان میعانات نیز شناخته می شود. آنها در دستیابی به نقطه شبنم در شرایطی که هوای اتاق 10 درجه سانتی گراد یا بالاتر باشد، موثر هستند. برخی از تولیدکنندگان از فیلترهای اسمز معکوس برای تبدیل میعانات به آب آشامیدنی استفاده می کند.
این نوع برای آب و هوای گرم و فصول گرم و مرطوب مناسب است. در واقع این نوع از یخچال استفاده می کند و هوای گرم و مرطوب را به داخل کشیده و آن را خنک می کند. سپس رطوبت در مخزن موجود جمع و متراکم می شود و هوای گرم و خشک را مجدد به اتاق بر می گرداند. به این نوع، رطوبت گیر کمپرسور نیز می گویند که در ادامه انواع آن را بررسی می کنیم.
انواع رطوبت گیر کمپرسور:
در ادامه برخی از انواع این نوع را بررسی می کنیم.
تبرید (برقی):
رطوبت گیرهای برقی سردخانه از رایج ترین انواع این نوع رطوبت گیر هستند که با کشیدن هوای مرطوب روی یک اواپراتور یخچال دار با یک فن کار می کنند. در این نوع کویل، اواپراتور آب را متراکم و سپس هوا را توسط کندانسور گرم می کند. هوای گرم و بدون رطوبت به داخل اتاق رها می شود.
تهویه مطبوع معمولی:
شبیه نوع برقی است و به خنک کردن هوا کمک می کند. در این نوع، هوا از روی کویل های اواپراتور سرد عبور و مستقیما وارد اتاق می شوند. اما در این نوع، هوا مجدد با عبور از کندانسور دوباره گرم نمی شود.
رطوبت گیر ترموالکتریک:
این نوع از پمپ باد یا حرارتی برای خنک کردن سطح و متراکم کردن بخار آب از هوا استفاده می کنند. طراحی آن ساده تر و نسبت به سایر انواع کم صدا تر است. با این حال به دلیل ضریب عملکرد نسبتا ضعیف، برای رطوبت گیرهای کوچک استفاده می شود.
رطوبت گیر پمپ باد:
این نوع به طور گسترده برای خشک کردن محصولات صنعتی و حفاظت از محصولات استفاده می شود. در واقع با گرم کردن هوای مرطوب روی اواپراتور سیستم تبرید کار می کنند.
رطوبت گیر خشک کننده:
در این نوع، چرخی شامل مواد خشک کننده به آرامی می چرخد و هوای مرطوب عبوری را جمع آوری می کند و با عبور از جریان هوای گرم، آن را حذف می کند. این نوع در کاربردهایی با نقطه شبنم پایین تر کار می کنند و برای رطوبت کم طراحی شدند. به همین دلیل برای کاربردهایی از جمله اتاق استخر با رطوبت بالا مناسب نیستند.
این نوع را به نام رطوبت گیرهای جذبی نیز می شناسند و رطوبت را با مواد آبدوست مانند سیلیکاژل پیوند می دهد. مدل های ارزان قیمت خانگی حاوی کارتریج، ژل یا پودر مواد آب دوست یکبار مصرف هستند. البته واحدهای تجاری بزرگ، مواد جاذب را با استفاده از هوای گرم بازسازی می کنند. رطوبت گیر خشک کننده برای محیط های سرد و مرطوب مناسب است. البته یک نوع جدیدتر نیز در حال توسعه و ظهور است که آب را به جای مایع به صورت بخار دفع می کند. هدف این فناوری دستیابی به سیستم هایی با اندازه کوچک تر و عملکرد بهتر است.
انواع رطوبت گیر بر اساس محل مورد استفاده:
بسته به نیاز افراد در انواع مسکونی، تجاری و صنعتی موجودند.
رطوبت گیر خانگی:
این نوع قابل حمل و مستقل است و با ولتاژ 115 ولت کار می کند؛ همچنین از پلاستیک های سبک وزن ساخته شده است. این دستگاه ها معمولا در زیر زمین ها استفاده می شوند و در فروشگاه های بزرگ می توان آنها را یافت.
دستگاه رطوبت گیر خانگی ارزان، کوچک، قابل حمل و بی صدا است و برای فضاهای کوچک طراحی شده است.
رطوبت گیر های تجاری و صنعتی:
این دستگاه ها به صورت دائمی و با کانال کشی نصب می شوند. انواع رطوبت گیر صنعتی برای کار بر روی ولتاژ تجاری و برق چند فاز طراحی و از فولاد گالوانیله شده سنگین، مس و آلومینیوم ساخته شدند. انواع بزرگ در ساختمان های تجاری مانند پیست های یخ سرپوشیده، استخرهای شنا و کارخانه ای تولیدی یا انبار ها استفاده می شوند.
کاربردهای انواع رطوبت گیر:
همانطور که پیشتر اشاره شد، رطوبت مازاد در خانه ها و ادارات باعث بروز مشکلات سلامتی و در صنایع باعث ایجاد کپک ها و آفات مختلف می شود. از این تجهیزات در اتاق های استخر، باشگاه های ورزشی، کشاورزی، انبار، صنایع غذایی، دارویی، تصفیه خانه های آب شیرین و فاضلاب، چاپ و هر جایی که کنترل رطوبت نسبی مهم باشد، استفاده می کنند. همچنین در اتاق تجهیزات، سردخانه ها، موزه ها و اتاق های آرشیو می توان از آنها بهره برد.
از آنها در اتاقک های آب و هوایی صنعتی برای کاهش رطوبت نسبی و نقطه شبنم استفاده می کنند. همچنین در تصفیه خانه های فاضلاب و آب شیرین برای جلوگیری از رشد کپک ها و غیره از آنها بهره می برند.
کاربرد انواع رطوبت گیر خانگی:
رطوبت نسبی در محل زندگی انسان ها باید بین 30 تا 50 درصد باشد. رطوبت زدایی در ساختمان ها می تواند موارد زیر را کنترل کند:
- کنترل تجمع بیش از حد تعریق که نمی تواند در هوای اشباع، تبخیر شود
- چکه میعانات از لوله های آب سرد
- تاب داشتن و چسباندن مبلمان و درب ها
- ایجاد کپک در پارچه ها، کتاب و اثاثیه
همچنین بید لباس، سوسک، شپش چوب، حشرات مزاحم، گرد و غبار ها در محیط های مرطوب ایجاد می شوند، که از دلایل استفاده از این تجهیزات در خانه هاست.
مزایا:
از مزایای این تجهیزات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جلوگیری از رشد کپک ها: هر چه رطوبت محیط کمتر باشد، رشد کپک ها محدود تر می شود.
- کنترل آلرژی: علاوه بر کپک ها، کنه های گرد و غبار در محیط های مرطوب رشد می کنند، که محرک آلرژی هستند. با کاهش رطوبت می توان کنه های گرد و غبار و علائم آلرژی مانند خارش چشم، آبریزش بینی، گلودرد، عطسه و درد قفسه سینه را کاهش دارد.
- کنترل آسم: تنفس هوای مرطوب برای مبتلایان به آسم دشوار است. با کاهش رطوبت می توان تنفس را برای این بیماران راحت تر کرد.
- جلوگیری از رشد آفات: حشرات موزی و مزاحم در محیط های مرطوبت حضور پر رنگ تری دارند.
پس می توان گفت این تجهیزات فواید بسیاری در بهبود کیفیت زندگی و سلامتی انسان ها دارند.
رطوبت اضافی در محیط اطراف می تواند زندگی ما را مختل کند به همین دلیل از تجهیزاتی تحت عنوان رطوبت گیر بهره می برند. آنها در انواع مختلف برای کاربردهای گوناگون مورد استفاده قرار می گیرند.
