انواع فاضلاب

فاضلاب، به مجموعه‌ای از پساب‌ها، آب‌های کثیف و مواد زائد در پروسه‌های صنعتی یا کشاورزی که به محیط زیست دفع می‌شوند، گفته می‌شود. شناخت انواع فاضلاب امری ضروری است زیراتخلیه این فاضلاب‌ها به محیط زیست، به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل آلودگی محیط زیست در سراسر جهان شناخته شده است. بنابراین، در بسیاری از کشورها، نظارت و کنترل دقیق بر فاضلاب، از جمله مسائل اساسی در حفظ محیط زیست است.که این امرنیازمند شناخت انواع فاضلاب برای ارائه راه حل مناسب برای هریک می باشدکه دراین مقاله به آن می پردازیم.

فاضلاب به چه معناست؟

فاضلاب به پساب‌هایی گفته می‌شود که از طریق لوله‌های فاضلاب به محیط زیست دفع می‌شوند. این پساب‌ها ممکن است شامل آب‌های کثیف، مواد آلی و غیرآلی، مواد نفتی، سموم، مواد شیمیایی و… باشند.

منابع تولید فاضلاب

فاضلاب خانگی

فاضلاب خانگی، معمولاً شامل پساب‌هایی است که در حین استفاده از ابزارهای بهداشتی و خانگی، تولید می‌شود. این پساب‌ها شامل آب‌های کثیف از حمام، دستشویی و کف‌شویی، آب‌های غذا، آب های مصرفی در کارهای خانگی مانند شستشوی لباس، ظرف و پنجره نیز هستند.

فاضلاب صنعتی

فاضلاب صنعتی شامل پساب‌هایی است که در فرآیندهای صنعتی تولید می‌شود. این پساب‌ها ممکن است شامل مواد شیمیایی، نفت و گاز، مواد سمی، فلزات سنگین و مواد آلی باشند. فاضلاب صنعتی ممکن است شدیداً آلوده و بهداشتی نباشد و برای دفع آن به پالایشگاه‌ها و سیستم‌های دفع فاضلاب صنعتی نیاز است.

فاضلاب کشاورزی

فاضلاب کشاورزی شامل پساب‌هایی است که در فرآیندهای کشاورزی، مانند آبیاری، شستشوی دام و استفاده از کودهای شیمیایی، تولید می‌شود. این پساب‌ها ممکن است شامل مواد آلی، مواد نفتی، فلزات سنگین و مواد شیمیایی باشند.

انواع فاضلاب

فاضلاب سطحی

فاضلاب سطحی شامل پساب‌هایی است که از فضای باز، مانند رودخانه‌ها، دریاچه‌ها، تالاب‌ها، زمین‌های سبز و… جمع‌آوری می‌شوند. این فاضلاب‌ها ممکن است شامل پساب‌های خانگی، صنعتی و کشاورزی باشند. فاضلاب سطحی معمولاً در محیط‌های آبی مثل دریا، رودخانه و زمین‌های سبز، تخلیه می‌شوند و می‌توانند باعث آلودگی و افت کیفیت منابع آبی شوند.

فاضلاب تصفیه شده

فاضلاب تصفیه شده، به پساب‌هایی گفته می‌شود که از سیستم‌های تصفیه فاضلاب، پس از تصفیه و برداشتن بخش‌های بزرگی از مواد آلوده، به محیط زیست دفع می‌شوند. فرآیند تصفیه فاضلاب، به جمع‌آوری، پالایش و تصفیه فاضلاب به منظور حذف آلودگی و کاهش تأثیر آن بر محیط زیست است.

فاضلاب فراری

فاضلاب فراری یا همان فاضلاب ناشی از تخلیه غیرمجاز و نامناسب پساب‌ها به محیط زیست است. این پساب‌ها ممکن است شامل مواد شیمیایی، نفت و گاز، فلزات سنگین و مواد آلی مختلف باشند. تخلیه فاضلاب‌های فراری به محیط زیست، باعث آلودگی منابع آبی، آلودگی هوا و خاک، به همراه تأثیرات منفی بر سلامتی انسان‌ها و محیط زیست می‌شود.

فاضلاب جامد

فاضلاب جامد به پساب‌هایی گفته می‌شود که حاوی ذرات جامد مانند خاک، پوسته میوه، برگ‌ها و… هستند. این نوع پساب‌ها ممکن است در فرآیندهایی مانند تصفیه فاضلاب، به عنوان فاضلاب اولیه مورد استفاده قرار گیرند.

فاضلاب سفید

فاضلاب سفید به پساب‌هایی گفته می‌شود که حاوی موادی مانند چربی‌ها، روغن‌ها و شوینده‌های خانگی هستند. این پساب‌ها ممکن است در فرآیندهایی مانند تصفیه فاضلاب به عنوان فاضلاب ثانویه مورد استفاده قرار گیرند.

اثرات آلودگی فاضلاب

آلودگی فاضلاب می‌تواند اثرات بسیار شدید و بلند مدتی بر محیط زیست، انسان‌ها و جانوران داشته باشد. برخی از اثرات آلودگی فاضلاب شامل موارد زیر است:

آلودگی منابع آبی

تخلیه فاضلاب به منابع آبی مانند رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و زمین‌های آبی، باعث آلودگی و افت کیفیت آن‌ها می‌شود.این آلودگی‌ها می‌تواند باعث کاهش تعداد جانوران زیر آبی و بیماری‌های مختلف در انسان‌ها و حیوانات شود.

اثرات بر جانوران

فاضلاب آلوده می‌تواند باعث مرگ جانورانی شود که به طور مستقیم در تماس با آن قرار می‌گیرند. اثرات دیگر شامل تأثیرات مختلف بر روی رفتار، تغذیه، رشد و تولید مثل جانوران است.

اثرات بر انسان‌ها

فاضلاب آلوده می‌تواند باعث ابتلا به بیماری‌های مختلف در انسان‌ها شود. برخی از بیماری‌هایی که می‌تواند به وسیله فاضلاب آلوده منتقل شوند شامل بیماری‌های گوارشی، بیماری‌های پوستی و بیماری‌های تنفسی هستند.

راه‌های کنترل آلودگی فاضلاب

کنترل آلودگی فاضلاب باید از طریق مدیریت مناسب پساب‌ها، جلوگیری از تخلیه فاضلاب به محیط زیست، تصفیه فاضلاب و دفع صحیح پساب‌ها صورت گیرد. برخی از راه‌های کنترل آلودگی فاضلاب عبارتند از:

مدیریت مناسب پساب‌ها

مدیریت مناسب پساب‌ها شامل جمع‌آوری و دفع صحیح آن‌ها است. این می‌تواند شامل استفاده از سیستم‌های جمع‌آوری پساب‌ها،  جداسازی پساب‌های خطرناک و غیرخطرناک و… باشد.

جلوگیری از تخلیه فاضلاب به محیط زیست

جلوگیری از تخلیه فاضلاب به محیط زیست می‌تواند شامل تعیین محدودیت‌هایی برای تخلیه فاضلاب به محیط زیست، ایجاد تأمین‌کننده‌های جایگزینی برای فاضلاب، استفاده از روش‌های نوین برای تصفیه فاضلاب و… باشد.

تصفیه فاضلاب

تصفیه فاضلاب شامل استفاده از روش‌های مختلفی مانند تصفیه شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی است. این روش‌ها به دو دسته اولیه تصفیه فاضلاب خانگی و صنعتی تقسیم می‌شوند.

در تصفیه فاضلاب خانگی، از روش‌های بیولوژیکی مانند استفاده از تانک‌های فاضلاب، فرایند لجن فعال و فرایند تصفیه فاضلاب ممبرینی استفاده می‌شود.

تصفیه فاضلاب صنعتی، به دلیل داشتن آلودگی‌های شیمیایی و سایر ناخالصی‌های خطرناک، از روش‌های پیچیده‌تری استفاده می‌کند که شامل تصفیه بیولوژیکی، تصفیه شیمیایی و تصفیه فیزیکی می‌شود.

دفع صحیح پساب‌ها

دفع صحیح پساب‌ها شامل دفع پساب‌های خطرناک به صورت ایمن و مطمئن است. این می‌تواند شامل استفاده از جعبه‌های فلزی، بطری‌های پلاستیکی، پوشش‌های پلاستیکی و… باشد.

نتیجه‌گیری

فاضلاب آلوده یکی از عوامل آلودگی محیط زیست است که می‌تواند بر روی جانوران و انسان‌ها تأثیرات شدیدی داشته باشد. بنابراین، کنترل آلودگی فاضلاب از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله به بررسی انواع فاضلاب و روش‌های کنترل و دفع آن پرداختیم.

انواع فاضلاب شامل فاضلاب خانگی، صنعتی و ترکیبی هستند. فاضلاب خانگی شامل فاضلاب تولید شده در خانه‌ها، آب‌های مصرفی و آب فاضلاب است. فاضلاب صنعتی شامل فاضلاب تولید شده در صنایع و کارخانه‌ها و فاضلاب ترکیبی شامل ترکیبی از فاضلاب خانگی و صنعتی است.

در کنترل آلودگی فاضلاب، ابتدا باید فاضلاب جمع‌آوری شود. جمع‌آوری فاضلاب به دو صورت سیستم‌های جداگانه و ترکیبی انجام می‌شود. در سیستم‌های جداگانه، فاضلاب خانگی و فاضلاب باریکه از هم جدا می‌شوند و در سیستم‌های ترکیبی، فاضلاب خانگی و صنعتی با هم ترکیب می‌شوند.

روش‌های کنترل آلودگی فاضلاب شامل تصفیه فاضلاب و دفع صحیح پساب‌ها است. در تصفیه فاضلاب، از روش‌های مختلفی مانند تصفیه شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی استفاده می‌شود. تصفیه فاضلاب خانگی شامل استفاده از تانک‌های فاضلاب، فرایند لجن فعال و فرایند تصفیه فاضلاب ممبرینی استفاده می‌شود. در تصفیه فاضلاب صنعتی، از روش‌های پیچیده‌تری مانند تصفیه بیولوژیکی، تصفیه شیمیایی و تصفیه فیزیکی استفاده می‌شود.

در دفع صحیح پساب‌ها، پساب‌های خطرناک به صورت ایمن و مطمئن دفع می‌شوند. این عملیات به دو صورت انجام می‌شود: دفع پساب به طور مستقیم و دفع پساب از طریق خاک و آب.

در دفع پساب به طور مستقیم، پساب‌های خطرناک به صورت مستقیم در دریا، رودخانه‌ها و دریاچه‌ها دفع می‌شوند. این روش دفع پساب بسیار خطرناک است و می‌تواند باعث آلودگی شدید آب و هوا و بوی بد شود.

در دفع پساب از طریق خاک و آب، پساب‌ها در خاک نفوذ می‌کنند و به دلیل ترکیب با مواد آلوده شده، خاک آلوده می‌شود. برای جلوگیری از آلودگی خاک، لازم است از روش‌های مناسبی مانند استفاده از مخازن نگهداری و حمل پساب‌ها به محل‌های دور از مراکز شهری استفاده شود.

به طور کلی، مدیریت فاضلاب و دفع پساب‌هابه شیوه صحیح، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. آلودگی فاضلاب می‌تواند باعث آلودگی آب، هوا و خاک شود و در نتیجه به بروز بیماری‌های خطرناک و خسارات جدی برای انسان و محیط زیست منجر شود. به همین دلیل، استفاده از روش‌های صحیح در جمع‌آوری، تصفیه و دفع پساب‌ها بسیار حیاتی است.