تصفیه آب فاضلاب شهری برای کشاورزی یکی از روش های تامین آب کشاورزی در عصر حاضر مخصوصا برای کشورهای کم آب محسوب می شود. در دنیای امروز، با توجه به افزایش روزافزون جمعیت و در نتیجه افزایش نیازهای انسانی، به ویژه افزایش تقاضا برای آب، تصفیه آب و استفاده مجدد از ضایعات آب، به سرعت به ابزاری مهم در برنامه ریزی منابع آب نه تنها در مناطق خشک، بلکه در مناطق مرطوب تبدیل شده است.
در بسیاری از کشورهای جهان، استفاده از پساب به عاملی برای ایجاد تعادل بین عرضه و تقاضای آب مطرح است. به ویژه در بخش کشاورزی، فاضلاب کشاورزی، صنعتی و شهری را می توان به عنوان منبع آب در نظر گرفت. این کار علاوه بر اینکه کسری کمبود آب کشاورزی کشور را جبران می کند، بلکه می تواند از اثرات دفع نامناسب زباله ها و آسیب آنها به منابع کشاورزی و محیط زیست جلوگیری کند
فاضلاب خانگی چیست؟
این فاضلاب همانطور که از نامش پیداست به کلیه فاضلاب های تولید شده در خانه های شهری و روستایی اطلاق می شود. فاضلاب خانگی شامل توالت، حمام، ماشین لباسشویی و ظرفشویی، فاضلاب تولید شده از زهکشی در فضاهای سبز و آب باران جمع آوری شده است. این نوع فاضلاب ها سمی نیستند، اما محیط را آلوده کرده و باعث عفونت های مختلف می شوند. اما میزان آلودگی آن کمتر از فاضلاب صنعتی است. فاضلاب های خانگی را می توان به دو گروه فاضلاب خاکستری و فاضلاب سیاه تقسیم کرد. فاضلابهای خاکستری شامل همه فاضلاب ها به جز فاضلاب های توالت می شود. فاضلاب خاکستری حاوی مواد شوینده و مقداری املاح است و به راحتی با سپتیک تانک ساده و تصفیه هوازی یا بی هوازی قابل تصفیه است . فاضلاب خاکستری را می توان پس از تصفیه اولیه به مخازن ذخیره سازی و سیفون توالت انتقال داد و یا برای آبیاری استفاده کرد. فاضلاب سیاه خانگی را می توان مستقیماً به شبکه فاضلاب منتقل کرد یا برای آنها سپتیک تانک تهیه کرد و در چند مرحله می توان آنها را احیا کرد و سپس فاضلاب را دفع کرد .
استفاده از فاضلاب خانگی در کشاورزی و باغداری
کشاورزی آب زیادی مصرف می کند و این یک نگرانی بزرگ است. علاوه بر تغییر روش های آبیاری و استفاده از آبیاری قطره ای، استفاده از پساب تصفیه شده نیز در کشاورزی آغاز شده است. فاضلاب حاوی آب و مواد مغذی برای گیاهان است. همچنین استفاده از فاضلاب در کشاورزی باعث صرفه جویی در مصرف کودهای کودهای شیمیایی می شود.
فاکتورهای مهم برای استفاده از پساب تصفیه شده در کشاورزی
در کشت سبزیجات و میوه هایی که به صورت خام مصرف می شوند و فقط چند بار شسته می شوند، آبیاری باید با آب تمیز و بدون آلودگی انجام شود.
یکی از کاربردهای مفید پساب، آبیاری گندم و جو و مواد مصرفی که پس از جوشاندن و حرارت دادن مصرف می شوند است. پساب تصفیه شده را می توان برای چنین تولیدات کشاورزی استفاده کرد.
درختانی که میوه نمی دهند مانند کاج، سرو، صنوبر و غیره را میتوان با آب مشابه آبیاری کند. اما فاضلاب باید برای آبیاری تصفیه شود تا منجر به آلودگی محیط زیست و شیوع بیماری نشود.
در نتیجه می توان گفت که اگر قرار است از پساب در کشاورزی و باغداری استفاده شود، باید به نوع محصول کشاورزی توجه شود. همچنین منظور ما در اینجا فاضلاب تصفیه شده است و هیچ نوع فاضلابی نباید قبل از تصفیه وارد محیط زیست شود.
مراحل مهم درتصفیه فاضلاب خانگی برای استفاده در کشاورزی
آشغال گیری
در این فرآیند، فاضلاب به صورت مکانیکی شفاف می شود و در نتیجه حدود 30 تا 40 درصد از مواد جامد موجود در آب جدا می شود. برای این کار، فاضلاب به یک غربال یا صافی هدایت شده و آلاینده های درشت مانند برگ، کاغذ، منسوجات و مواد مشابه را جدا می کند. این غربال ها، از صفحات درشت با عرض چند سانتی متر تا صفحات ظریف با عرض چند میلی متر ساخته شده که آب با سرعت های مختلف از داخل آنها جریان می یابدو مواد درشت را مرحله به مرحله فیلتر می کنند.
هوادهی و کانال شن و ماسه
در فناوری تصفیه فاضلاب، از مخزن ته نشینی برای حذف ذرات درشت مانند سنگ، خرده شیشه یا ماسه و همچنین مواد آلی معمولی که توسط صفحات جدا نمی شوند استفاده می شود.
هوادهی منجر به حرکت چرخشی آب می شود که مواد سبک تری مانند روغن و چربی را به سطح می برند. در نهایت این مواد به راحتی از آب جدا می شوند.
حوضچه اولیه
این مرحله کندتر از مرحله قبل است. جریان کم برای ته نشین شدن ذرات و خاک ریز در آب مورد نیاز است. این رسوبات لجن نامیده می شوند و معمولاً از مواد آلی تشکیل شده اند. لجن اولیه از طریق یک پمپ به برج هضم منتقل میشودو چیزی که باقی مانده لجن بدون بو است که بعد از آبگیری توسط فیلتر برای کشاورزی مناسب است.
در نهایت با افزودن مقدار معینی کلر از این آب در کشاورزی استفاده می شود.
