فاضلاب های کشاورزی

فاضلاب یا گنداب عبارت است از آب استفاده شده ای که قابل استفاده مجدد برای مصرف خاص خود نیست و یا به عبارتی کیفیت آن از آنچه قبلا استفاده می شده پایین ترآمده است. این آب ها حاوی مقادیری زباله های جامد و مایع هستند که از تمام فعالیت های انسانی مانند خانه ها، جاده ها، شستشوی زمین و خدمات بهداشتی، کارخانه ها، صنایع و کشاورزی به دست می آیند.
شاخص های فاضلاب چیست؟
بسته به اینکه فاضلاب چیست و منبع اصلی تولید آن چیست، انواع آلاینده ها در آن متفاوت است.
BOD(Biological Oxygen Demand) : مقدار اکسیژن خواهی بیولوژیکی فاضلاب است، که مقدار کم آن منجر به مرگ آبزیان مختلف می شود. ورود آلاینده های شیمیایی و بیولوژیکی به فاضلاب، به تدریج سطح اکسیژن موجود در آن را کاهش داده و منجر به غیراستاندارد شدن آن می شود. این شاخص طبق استاندارد در سطح 150 تا 140 میلی گرم در لیتر تعیین شده است.
COD(Chemical Oxygen Demand) : میزان اکسیژن خواهی شیمیایی فاضلاب تولید شده در بخش های مختلف است. این شاخص در حالت استاندارد بین 300 تا 750 میلی گرم در لیتر است و به آن مقدار اکسیژن مورد نیاز برای انجام فرآیند اکسیداسیون در فاضلاب می گویند.
TP : غلظت فسفر در فاضلاب
TSS : کل مواد جامد معلق در فاضلاب
TOC: مقدار کربن در فاضلاب
TN : محتوای نیتروژن کل فاضلاب
TDS : مقدار مواد آلی و معدنی در فاضلاب
PH : درصد اسیدیته یا قلیایی بودن فاضلاب

فاضلاب کشاورزی چیست و چگونه تولید می شود؟
فاضلاب کشاورزی مجموعه ای از فاضلاب هایی است که در هنگام کاشت، داشت و برداشت محصولات زراعی تشکیل می شود و حاوی انواع آلاینده هایی است که اگر وارد آب های طبیعی شوند، محیط زیست را با خطر جدی مواجه می کنند.
مواد تشکیل دهنده فاضلاب کشاورزی چیست؟
هنگام استفاده از سیستم مکانیکی برای کشاورزی، موادی وارد فاضلاب می شوند که باید به سرعت از آب و فاضلاب خارج شوند. این مواد شامل انواع کودهای شیمیایی، آفت کش ها، سموم حاوی ترکیبات فسفر و نیتروژن، فلزات سنگین مانند کادمیوم، ازت، ترکیبات هالوژنه، DDT و … می باشد.
استفاده از کودها در کشاورزی اجتناب ناپذیر است.
متاسفانه به دلیل تقاضای زیاد و عرضه محصولات کشاورزی در زمان کوتاه، استفاده از کودهای شیمیایی و سموم غیر قابل اجتناب است.
البته در سال های اخیر جایگزینی مواد شیمیایی مضر به جای مواد آلی رشد زیادی داشته است، اما هنوز به طور کامل فراگیر نشده و هنوز یک سنت نیست و هنوز هم بسیاری از کشاورزان در سراسر کشور از این ترکیبات مضر استفاده می کنند.
کودها و آفت کش های شیمیایی به روش های مختلفی استفاده می شوند:
1- فاز مایع: محلول در آب و آبیاری گیاهان با این ترکیبات
2- فاز جامد: به صورت گرانول یا پودر که به سطح خاک درختان و گیاهان اضافه می شود.
3- فاز محلول: با سمپاشی مستقیم روی برگهای گیاه
اثرات نامطلوب کودها و آفت کش ها بر انسان و محیط زیست
کودهای شیمیایی و مخلوط آفت کش هایی که به آب های زیرزمینی نشت می کنند یا انباشت این ترکیبات مضر  در میوه ها، سبزیجات و…  اثرات مضری بر انسان و سایر موجودات دارد، از جمله:
اختلال در رشد و نمو جنین و اختلال در توانایی یادگیری کودک
بروز مشکل درسیستم عصبی، در سیستم غدد درون ریز و سیستم ایمنی، اختلال عملکرد کلیه و
افزایش ابتلا به سرطان دستگاه گوارش
سیستم لوله کشی فاضلاب کشاورزی
طبق استانداردهای تعیین شده، زمین های کشاورزی یا باغ ها باید مجهز به سیستم زهکشی برای جمع آوری آب اضافی از زمین و انتقال آن به تصفیه خانه باشند.
در شبکه های زهکشی باید از لوله هایی با ضریب ایمنی بالا برای جلوگیری از تبخیر فاضلاب و انتشار بخارات آلاینده در حین حمل و نقل استفاده شود.
امروزه از دو لوله دو جداره Carrogate یا PVC استفاده می شود. همچنین این سیستم نباید به گونه ای طراحی شود که حیوانات وحشی به راحتی به آن دسترسی داشته باشند.
پس از ورود به تصفیه خانه باید از روش های رایجی مانند فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و …برای تصفیه فاضلاب کشاورزی استفاده کرد.

فاضلاب یک منبع است
فاضلاب اگر به درستی استفاده شود، می تواند مزایای بهداشتی و اقتصادی زیادی به همراه داشته باشد.
همچنین افزایش تولید مواد غذایی،کاهش فقر، افزایش ماهیگیری، گردشگری، افزایش زندگی روستایی و شهری را به همراه دارد.
آبیاری و کشاورزی: ​​در این نوع فاضلاب، مواد مغذی (نیتروژن، فسفر، پتاسیم، مواد مغذی و مواد آلی) معمولاً زیاد است و کشاورزان آن را ترجیح می دهند زیرا کشاورزان با استفاده از این فاضلاب می توانند در مصرف کودها صرفه جویی کنند.
تولید و ساخت انرژی: با سوزاندن و تصفیه و تجزیه این فاضلاب می توان برای تولید برق و مواد مورد استفاده جهت ساخت و ساز استفاده کرد.
خانه ها: فاضلاب را می توان در آشپزخانه ها جمع آوری کرد و از آن برای آبیاری گل ها و چمن ها استفاده کرد
مطالعات نشان داده است که سالانه 90 میلیارد لیتر فاضلاب تصفیه نشده به دریاچه های بزرگ ریخته می شود که برای پر کردن 100 استخر شنای المپیک کافی است.